Ik was in de Hall of Names. Nee, niet een Hall of Fame. Namen, van mensen zoals u en ik. Miljoenen. Zij leven niet meer. Of toch wel?
Ik nam het A4-tje mee, een "page of testimony". Het lag bij de uitgang van Yad Vashem, het holocaustmuseum in Jeruzalem. Ik was van slag. De aanloop en de uitvoering van de genocide op Joden in de Tweede Wereldoorlog stonden gebrand op mijn netvlies na de rondgang door het museum. Wat is dit? Hoe zijn mensen hiertoe in staat? Ben ik hiertoe in staat?
En toch was er iets dat onaantastbaar leek. Onverwoestbaar gemaakt door mensen die de slachtoffers willen blijven gedenken door hen een naam, een geschiedenis te geven. En daarmee in leven en in gedachtenis te houden. Deze overlevingsdrang maakte dat ik niet verslagen maar bemoedigd de poort uitging. Met een A4-tje waarmee je een onbekende zijn of haar naam terug kon geven.
De naam Yad Vashem betekent gedenkteken (letterlijk: hand) en naam. In de Joodse religie is het van belang dat het lichaam na de dood wordt begraven en dat het graf ongeschonden blijft. Van vele holocaustslachtoffers zijn geen stoffelijke resten overgebleven. Daarom is er een Hall of Names opgericht - niet alleen bedoeld om te laten zien welke personen zijn omgebracht, maar ook om in de plaats te komen van een graf. Van de 6 miljoen omgebrachte Joden zijn nu tweederde van de namen en biografische gegevens in Yad Vashem verzameld. "Two million more still remain unidentified: It is our collective duty to persist until all their names are recovered". In het Children's Memorial branden in diepe donkertje 6 kaarsen, vermenigvuldigd door een veelheid aan spiegels - alsof je miljoenen sterren aan het firmament zit. Op de achtergrond hoor je de namen van de vermoorde kinderen, hun leeftijd, hun land van herkomst.
Een naam zegt iets over je wezen. Wie je bent. In Yad Vashem geven ze hen een naam, een biografie terug. Meer nog: een gezicht, een betekenis aan hen die niet meer onder ons zijn. Zo leven zij voort. En dat begint met zo'n A4-tje, deze "page of testimony".
Meer info: www.yadvashem.org en www.yadvashem.nl
