4-5 mei – we blikken terug in de geschiedenis. Die terugblik kom ik ook op andere momenten met regelmaat tegen: rondom het sterven van generaties die de Tweede Wereldoorlog bewust hebben meegemaakt. Arnhem, Oosterbeek – de verhalen liggen voor het oprapen, de verhalenvertellers sterven.
Over de bombardementen, de gevechten van huis tot huis, de plotse vlucht, massale evacuatie. Terugkomen en de verwoesting onder ogen zien. Van wat was, en van wat je hoopte voor de toekomst. De munitiedepots die na de oorlog gevaarlijk terrein waren (jongens die gingen vissen met granaten..).
Er zijn slechts een paar vragen en hints nodig om de verhalen los te maken. Immense ervaringen die een leven hebben gevormd of soms misvormd. Het laat z’n sporen na. In beschadiging, angst. Anderen hebben zich gehard en wierpen zich op de opbouw van het leven en het land. Voor sommigen bleef het een gespreksonderwerp, voor anderen in het geheel niet (zand erover, of beter nog: beton).
Maar het zaad van de ervaringen kiemt in elk leven. Zelfs dwars door het beton heen. Of dat nu oorlogservaringen zijn of andere dingen die we in het leven hebben meegemaakt. Ieder z’n eigen historie…
